Celali Aşireti
Kimdir?
Celali Aşireti, İran, Türkiye ve Rusya sınırlarının kesişiminde bulunan Aras Nehri ve çevresindeki Ararat Dağları’nın etrafında yaşayan büyük bir Kürt aşiretidir. Tarih boyunca birçok devletin içinde önemli bir rol oynamış, cesur savaşçıları ve güçlü liderleriyle tanınmıştır. Aşiret, hem kendi içinde hem de çevresindeki bölgelerdeki halklarla güçlü bağlar kurmuş ve toplumda saygı gören bir yer edinmiştir. Aşiretin kökleri, çok eski zamanlara dayanmakta olup, Celali adı da tarihsel olarak büyük bir anlam taşır.
Celali Aşireti’nin isminin kökeni, eski kaynaklara göre “Kelaliye” veya “Gelaliye” olarak anılan bir isimden türetilmiştir. Bu isim, aşiretin savaşçı özelliğini ve cesaretini simgeleyen bir ad olarak kullanılmıştır. Ayrıca, tarihsel metinlerde, bu aşiretin isminin “Mesaliku’l Absar” isimli eserde geçtiği ve yurdunun eski bir yerleşim bölgesi olan Danterk ve Şehresora yakınlarında bulunduğu belirtilir.
Celali Aşireti
Adı Nereden Geliyor?
Celali Aşireti
Nüfusu
Celali Aşireti’nin nüfusu, tarihsel kaynaklara göre büyük bir değişkenlik göstermektedir.
Ancak, günümüzde yaklaşık 12 milyon kişinin Celali Aşireti’ne mensup olduğu tahmin edilmektedir. Bu nüfus, büyük ölçüde İran, Türkiye ve Rusya’daki bölgelerdeki Celali yerleşimlerinde yaşamaktadır.
Celali Aşireti, esas olarak İran, Türkiye ve Rusya’nın kesişim noktalarında yaşamaktadır.
Özellikle Aras Nehri’nin etrafındaki Ararat Dağları, Maku ilçesindeki Kalini tarafındaki Sukar, Doğu Anadolu’nun kuzeydoğusu ve doğu bölgeleri Celali Aşireti’nin geleneksel yaşam alanlarıdır.
Türkiye’nin Van, Doğubeyazıt, Kars, Muş, Bitlis, Diyarbakır gibi şehirlerinde büyük bir nüfusa sahiptir. Ayrıca, Kafkaslar ve Sovyet Ermenistan’ı gibi bölgelere de göç etmişlerdir.
Celali Aşireti
Coğrafi Dağılımı
Celali Aşireti ve
Osmanlı Devleti
Celali Aşireti, Osmanlı İmparatorluğu döneminde önemli bir yer tutmuştur. Aşiretin, Osmanlı İmparatorluğu’nun sınırları içinde ve çevresindeki yerlerde büyük etkisi olmuştur.
1606 yılında Celali isyanları sırasında, Celali Aşireti’nin mensupları Osmanlı’ya karşı ayaklanmışlardır.
Ayrıca, Sultan II. Abdülhamit döneminde kurulan Hamidiye Alayları’na katılmış ve bu alaylar aracılığıyla Osmanlı devletinin askerî yapısına katkı sağlamışlardır.
Celali Aşireti’nin mensupları, Türkiye’nin birçok ilinde yaşamaktadır. Bu iller arasında en fazla nüfusa sahip oldukları bölgeler şunlardır:
-
Van
-
Doğubeyazıt
-
Kars
-
Muş
-
Bitlis
-
Diyarbakır
-
Erzurum
-
Ağrı
-
Malazgirt
-
Şırnak
Bunun dışında, İstanbul gibi büyük metropol şehirlerde de Celali Aşireti mensupları yaşamaktadır.
Celali Aşireti
Hangi illerde var?
Celali İsyanları
Celali Aşireti, tarih boyunca birkaç kez büyük isyanlara imza atmıştır.
Bunlar arasında en bilinenlerden biri 1606 yılında Osmanlı İmparatorluğu’na karşı başlatılan isyandır.
Bu isyan, Osmanlı yönetimine karşı büyük bir başkaldırı olarak tarihe geçmiştir.
Bunun dışında, Celali Aşireti’nin yerleşim alanlarındaki baskılara karşı çıkan birçok yerel isyan ve direniş de olmuştur. 1920’lerde, Celali aşireti, özellikle Ağrı Dağı çevresinde önemli direnişler gösteren bir güç olarak tarihe geçmiştir.
Celali Aşireti Federasyonu, Celali Aşireti’nin mensuplarını bir araya getiren ve toplumsal dayanışmayı sağlamayı amaçlayan bir organizasyondur.
Federasyon, özellikle Celali Aşireti mensuplarının birlik ve beraberliğini güçlendirmeye çalışır ve çeşitli sosyal, kültürel faaliyetlerde bulunur.
Federasyonun kurucu başkanı Mustafa Avcı olup, gençlik kolları başkanı Cenap Eraslan’dır. Adem Celali ise federasyonun genel başkan danışmanı ve gençlik kolları başkan danışmanıdır.
Federasyon, Türkiye’nin 16’dan fazla ilinde derneklere sahiptir ve toplumsal birlikteliği sağlamak için aktif çalışmalar yürütmektedir.
